سال‌هاست که مردم برای تشخیص علائم بیماری‌های خود به جستجوی اینترنتی متوسل می‌شوند. اما با ظهور هوش مصنوعی‌های زبانی مانند ChatGPT، فصل جدیدی در پزشکی دیجیتال آغاز شده است؛ فصلی که در آن، نقش پزشکان انسانی با ابزارهای هوشمند ترکیب می‌شود و بیماران از راه‌های غیرمرسوم به پاسخ می‌رسند.
یکی از نمونه‌های قابل توجه، داستان کاربری در Reddit است که پس از ۵ سال زندگی با درد فک و مراجعه به متخصصان و انجام آزمایش‌های متعدد، با یک پیشنهاد ساده از ChatGPT به درمان رسید. تنها با تغییر وضعیت زبان در دهان، مشکل او به طرز شگفت‌انگیزی برطرف شد. ماجرایی که توسط کارآفرینانی چون رید هافمن در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شد.
در مثالی دیگر، مادری که پس از سال‌ها درمان بی‌نتیجه برای بیماری نادر فرزندش ناامید شده بود، تمام پرونده پزشکی فرزندش را به ChatGPT داد. این ابزار توانست به او تشخیص tethered cord syndrome بدهد—مشکلی که پزشکان از آن غافل شده بودند. کودک پس از جراحی، سلامت خود را بازیافت.
این داستان‌ها، که در شبکه‌های اجتماعی رو به افزایش‌اند، از تغییر بزرگی در رفتار بیماران حکایت دارند. اگر زمانی “Dr. Google” مرجع مردم بود، امروز “Dr. ChatGPT” در حال تبدیل‌شدن به منبع اول برای مشاوره پزشکی است.
اما این روند، با فرصت‌ها و چالش‌های متعددی همراه است. مطالعات نشان داده‌اند که هوش مصنوعی در موارد زیادی می‌تواند به شکل مستقل تشخیص‌های دقیق‌تری نسبت به پزشکان ارائه دهد. برای مثال، در پژوهشی، مدل AI به‌تنهایی با دقت ۹۲٪ عمل کرد، در حالی که پزشکان همراه با AI تنها به دقتی حدود ۷۶٪ رسیدند. این اختلاف، به عوامل متعددی برمی‌گردد: عدم آشنایی پزشکان با ابزارها، سوگیری ذهنی، و گاهی عدم پذیرش توصیه‌هایی که با نظر پزشک در تضاد است.
اما مسئله اصلی اینجاست: هوش مصنوعی در عین قدرت، محدودیت‌هایی جدی دارد. مثلاً اگر بیمار جزئیات دقیقی از علائم را وارد نکند، ممکن است مدل به پاسخ‌های اشتباه اما با اطمینان بالا برسد. همچنین پاسخ‌های ساختاریافته و روان این ابزارها ممکن است اعتماد بی‌جا در کاربران ایجاد کند.
پزشکان با تجربه‌ای همچون دکتر جیمی ناپمن در حوزه ناباروری می‌گویند که اگرچه اطلاعات داده‌شده توسط AI ممکن است صحیح باشد، اما در تصمیم‌گیری نهایی، عوامل بسیار ظریف و فردی نقش دارند—چیزهایی که فقط از تجربه و مشاهده مستقیم بیمار به دست می‌آید.
در پاسخ به این چالش‌ها، شرکت‌هایی مانند OpenAI سیستم‌هایی مانند HealthBench را طراحی کرده‌اند تا عملکرد مدل‌ها را در محیط‌های پزشکی واقعی بسنجند. این سیستم با مشارکت بیش از ۲۶۰ پزشک از ۶۰ کشور توسعه یافته و هزاران مکالمه شبیه‌سازی‌شده را ارزیابی کرده است. یافته‌ها نشان می‌دهد مدل‌های جدید مانند GPT-4.1 عملکردی قابل‌مقایسه یا حتی برتر از پزشکان انسانی در پاسخگویی به پرسش‌های پزشکی دارند.
در همین حال، مایکروسافت نیز سیستم MAI-DxO را معرفی کرده است که از ترکیب چند مدل زبانی برای ارائه تشخیص استفاده می‌کند و در آزمایش‌ها عملکردی تا چهار برابر بهتر از پزشکان داشته است.
دانشگاه‌های برجسته مانند هاروارد نیز وارد عمل شده‌اند. به گفته دکتر برنارد چَنگ، هوش مصنوعی یکی از مهیج‌ترین موضوعات حال حاضر آموزش پزشکی است. او می‌گوید همان‌طور که پزشکان در گذشته یاد گرفتند چگونه به‌درستی از Google استفاده کنند، امروز باید یاد بگیرند چگونه از ChatGPT و ابزارهای مشابه بهره ببرند.
در نهایت، پزشکی آینده نه تماماً انسانی خواهد بود، نه صرفاً ماشینی. آنچه اهمیت دارد، هم‌افزایی بین تجربه پزشک و قدرت پردازشی هوش مصنوعی است—ترکیبی که می‌تواند کیفیت مراقبت درمانی را دگرگون کند.
متن کامل مقاله را اینجا بخوانید
