در جهانی که تقریبا تمام ارتباطات ما وابسته به اینترنت و زیرساخت‌های متمرکز است، ایده‌ی یک پیام‌رسان بدون اینترنت شاید شبیه داستان علمی‌تخیلی به نظر برسد. اما «جک دورسی»، هم‌بنیان‌گذار توییتر و مدیرعامل شرکت «بلاک»، با رونمایی از اپلیکیشن بیت‌چت (Bitchat) این ایده را وارد مرحله‌ی عمل کرده است.
بیت‌چت چیست؟
بیت‌چت یک پیام‌رسان غیرمتمرکز و آفلاین است که از اینترنت استفاده نمی‌کند. این اپ با بهره‌گیری از بلوتوث کم‌مصرف و شبکه‌های مش (Mesh Networks)، امکان ارسال و دریافت پیام را حتی در شرایطی فراهم می‌کند که دسترسی به اینترنت ممکن نیست یا سانسور شدید وجود دارد.
چگونه کار می‌کند؟
در بیت‌چت، هر گوشی هوشمند به یک گره ارتباطی مستقل تبدیل می‌شود که می‌تواند به صورت همزمان هم پیام دریافت کند و هم ارسال کند. با اتصال گوشی‌های نزدیک از طریق بلوتوث، یک شبکه‌ی مش محلی تشکیل می‌شود. پیام‌ها از یک دستگاه به دستگاه دیگر «جهش» می‌کنند تا به مقصد برسند. این یعنی اگر تعداد کاربران در یک منطقه زیاد باشد، برد ارتباطی می‌تواند از ۳۰ متر بلوتوث فراتر برود و صدها متر را پوشش دهد.
علاوه بر این، اگر گیرنده‌ی پیام در لحظه در دسترس نباشد، پیام به‌صورت موقت در حافظه‌ی دستگاه‌های دیگر ذخیره می‌شود و به محض اتصال دوباره، تحویل داده می‌شود.
امنیت و حریم خصوصی؛ اولویت اصلی
یکی از ویژگی‌های کلیدی بیت‌چت، تمرکز جدی بر امنیت و ناشناس‌بودن کاربران است:
* نیازی به شماره موبایل، ایمیل یا ساخت حساب کاربری نیست.
* پیام‌ها با رمزنگاری سرتاسری (End-to-End) محافظت می‌شوند.
* هیچ سروری در کار نیست؛ داده‌ها فقط روی خود دستگاه‌ها رد و بدل می‌شوند.
* قابلیت «پاک‌سازی اضطراری» برای حذف سریع تمام پیام‌ها نیز در نظر گرفته شده است.
این رویکرد، بیت‌چت را به گزینه‌ای جذاب برای فعالان اجتماعی، خبرنگاران، طبیعت‌گردان یا کسانی که در مناطق بحران‌زده قرار دارند، تبدیل می‌کند.
بیت‌چت در دنیای واقعی
بیت‌چت صرفاً یک اپلیکیشن نیست، بلکه راهکاری برای ارتباط در موقعیت‌هایی‌ست که دسترسی به زیرساخت‌های معمول وجود ندارد:
* هنگام قطع گسترده اینترنت یا سانسور
* در مناطق زلزله‌زده یا دچار بحران‌های طبیعی
* در رویدادهای شلوغ مثل کنسرت‌ها و استادیوم‌ها
* در مناطق دورافتاده و فاقد پوشش شبکه
چالش‌ها و مسیر آینده
مانند هر فناوری نو، بیت‌چت هم با چالش‌هایی مواجه است. مهم‌ترین آن، نیاز به تعداد کافی کاربر در یک منطقه برای عملکرد مؤثر است. برد محدود بلوتوث و مصرف باتری هم از دیگر موانع‌اند. اما تیم توسعه‌دهنده در تلاش است با افزودن پشتیبانی از Wi-Fi Direct و بهبود روش‌های پل‌زنی بین گره‌ها، این محدودیت‌ها را کاهش دهد.
جمع‌بندی
بیت‌چت فراتر از یک پیام‌رسان ساده است؛ تلاشی برای بازگرداندن کنترل ارتباطات به دست کاربران. با حذف سرورهای مرکزی، حفظ حریم خصوصی، و مقاومت در برابر سانسور، این پروژه می‌تواند مسیر آینده‌ی ارتباطات دیجیتال را تغییر دهد.
ممکن است هنوز راه درازی در پیش داشته باشد، اما بیت‌چت نشان می‌دهد که حتی بدون اینترنت هم می‌توان در دنیای دیجیتال، صدایی مستقل داشت.
